O mosteiro liberado das silvas e das hedras

Ana Mosquera

Visita a San Paio de Abeleda- Ribeira Sacra.

“Os balados xa non están… Pro o espiritu dos vivos e mortos albiscan a esperanza que redima para sempre a Fame e a Sede doutrora.”- IRIA FERNÁNDEZ CRESPO

A Fame e a Sede son dous dos chapiteis da igrexa de San Paio de Abeleda. Son monstros que simbolizan os males que poden caerlle ao ser humano de non cumprir con Deus, e o saber popular deulle os nomes dos dous males máis grandes que coñecían: A fame e a sede.

San Paio de Abeleda é un mosteiro medieval, románico, perdido e abandonado na ribeira Sacra, á beira do Sil, no Concello de Castro Caldelas. Segundo parece foi fundado pola familia de San Rosendo.  De certo no tombo de Celanova constan propiedades  do mosteiro de Celanova en Avellaneta (Abeleda), xa no século X. 

O 8 de marzo de 995 Aragunta doa ao abade Manilán e ao mosteiro de Celanova a sua vila en Abeleda, terras de Caldelas.

O 15 de xuño de 1095 Gutina Ordóñez doará a Celanova e ao seu abade Pedro unha viña en Abeleda, terra de Caldelas.

Pero tamén constan propiedades da familia de San Rosendo. Así, nun texto do 3 de novembro de 934, recollido no Tombo de Celanova, faise partición dos bens de Gutier e Ilduara, pais do santo, correspondéndolle a Munio, irmán de San Rosendo, as terras de "Avellaneta", en Caldelas. E posible que fose está rama á que fundou San Paio de Abeleda.

Patio de entrada, con instalacions agrícolas como un pombal cadrado, a entrada ao claustro e outros edificios.

Interior do Pombal

Detalle porta de acceso ao claustro

Pantocrátor- Deus en Maxestade

Despois da sua fundación no medievo e dos tempos de fartura, o mosteiro foi abandonado e expoliado. Os seus bens pasaron á casa dos duques de Alba. 

A capela do mosteiro funcionou como parroquia ate 1972.  Hai algún tempo os veciños, coa Asociación "O Sorriso de Daniel" fixeron unha convocatoria para limpar o mosteiro de maleza e poder acceder.

Non obstante, a súa actuación foi máis aló e os derradeiros parroquianos bautizados na capela participaron nun impactante proxecto: unha exposicion de fotografías de veciños bautizados na parroquia ao lado da súa querida Pía Bautismal, do S. XII, que conseguiron arrebatar a uns expoliadores que xa a tiñan cargada nunha furgoneta. 

Campanario

A exposición está acompañada duns fermosos textos de Iria Fernández Crespo cuxa lectura recomendamos. Advertimos que, sobre todo, estes textos emocionan no seu contexto, xa que representan a intención dos veciños de non deixar que o seu patrimonio se perda. As fotos das exposición ante a pía son de Soledad Felloza.

Exposición coas fotos dos veciños ao lado da pía.

Como din os textos desta exposición: ¡Arriba San Paio de Abeleda!!! 

Amigos de Caldelas: non a deixedes caer sodes o noso exemplo.